Αναπαραγωγή στα 30, στα 40, στα 50: Παραπλάνηση, Μύθοι και Αλήθειες
Σε μία σχετικά πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο φαίνεται πως οι γυναίκες εμφανίζουν πολλά “κενά γνώσεων” σε ότι αφορά τη γονιμότητα τους. Η ποιοτική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο εγκυρότατο περιοδικό “Human Reproduction” το Δεκέμβριο του 2012 με τίτλο “Το Σοκ της Ηλικίας: παρανοήσεις σχετικά με την επίδραση της ηλικίας στη γονιμότητα πριν και μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση σε γυναίκες που συνέλαβαν μετά την ηλικία των 40 ετών“, αξιολόγησε τα δεδομένα από 61 συνεντεύξεις σε γυναίκες κατά τη χρονική περίοδο 2009-2011. Οι γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα είχαν γεννήσει το πρώτο τους παιδί μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) σε ηλικία 40 ετών και άνω.
Ένας συντριπτικός αριθμός αυτών των γυναικών ανέφεραν ανακριβείς “υποθέσεις” σχετικά με τη γονιμότητα και την ηλικία. 30% των γυναικών πίστευαν πραγματικά πως θα ήταν γόνιμες όσο είχαν περίοδο, δηλαδή μέχρι την έναρξη της εμμηνόπαυσης, δηλαδή πάνω κάτω στα 50 έτη. Απλά θεωρούσαν πως, αυτή πια την πιο ώριμη περίοδο της ζωής τους, η γονιμότητα τους θα μειωνόταν με αργό ρυθμό. Ένα εξίσου υψηλό 30% των γυναικών αυτών, επίσης πίστευαν ότι θα μείνουν έγκυες χωρίς καμία δυσκολία ή καθυστέρηση στην ηλικία των 40 ετών.
Ποια όμως είναι η αιτία μιας τέτοιας παραπληροφόρησης;
Η απάντηση φάνηκε να είναι απλή. Η ίδια η κοινωνία φαίνεται να ευθύνεται για όλη αυτή την παραπληροφόρηση. Για παράδειγμα, το 23% των γυναικών που συμμετείχαν στη μελέτη υπενθύμισε πως ” υπάρχει μια επίμονη και συνεχή αναφορά από την οικογένεια και τα μέσα, για αντισύλληψη και την αποφυγή μιας (ανεπιθύμητης) εγκυμοσύνης”, που αρχίζει στην εφηβεία – δηλαδή πολλές γυναίκες περνούν το μεγαλύτερο μέρος της “φουλ” γόνιμης ζωής τους με το φόβο μια ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, οπότε και προσέχουν με κάθε τρόπο να την αποφύγουν. Μέχρι τη στιγμή που νοιώθουν έτοιμες να αρχίσουν να δημιουργούν τη δική τους οικογένεια, έχουνε ήδη πατήσει για τα καλά στη δεκαετία των ’30 και των ’40 τους. Σε ένα 26%, η παραπληροφόρηση τους αποδόθηκε στα πολύ γόνιμα μέλη της ευρύτερης οικογένειας τους, που είχαν πολύ εύκολα τεκνοποιήσει, καθώς και το δικό τους, πολύ υγιεινό τρόπο ζωής. Πίστευαν δηλαδή, δεδομένου ότι δεν είχαν οικογενειακό ιστορικό υπογονιμότητας, πως και αυτές θα είναι γόνιμες. Ένα σημαντικό 28% των γυναικών αυτών κατηγόρησε τους φίλους, τους γιατρούς και τα μέσα ενημέρωσης για την παρουσίαση της γονιμότητας και της ικανότητας για τεκνοποίηση σαν κάτι απλό, χωρίς προβλήματα και την εγκυμοσύνη σαν κάτι που μπορεί εύκολα να έρθει αργότερα στη ζωή.
Στην πραγματικότητα όμως είπαν, δεν είναι κάτι “τόσο εύκολο ή λαμπερο” όπως είχαν ακούσει. Σχεδόν οι μισές από τις συμμετέχουσες ήταν σοκαρισμένες και θορυβημένες από τη συνειδητοποίηση του ότι η παραπληροφόρηση ήταν τόσο μεγάλη. Όπως και αμέτρητοι άλλοι ασθενείς υπογονιμότητας, που ποτέ δεν φανταζόντουσαν ότι θα χρειαστεί εξωσωματική γονιμοποίηση προκειμένου να συλλάβουν. Ένα συντριπτικό 72% των γυναικών σε αυτή τη μελέτη αναγνώρισε πόσο “τυχερές” ήταν να συλλάβουν μέσω IVF παρά την προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία τους (πάνω από 38 έτη). Τέλος, το ένα τέταρτο των γυναικών δήλωσε πως η τεκνοποίηση θα είχε ανεβαίνει πολύ ψηλά στη λίστα των προτεραιοτήτων τους, εάν γνώριζε όλη την αλήθεια για τη δραματική μείωση της γονιμότητας με την ηλικία.
Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι το εξής: Εσείς τι μπορείτε να κάνετε προκειμένου να προστατέψετε τους εαυτούς σας από όποια παραπληροφόρηση σχετικά με τη γονιμότητα σας;
Τις μεγαλύτερες αλήθειες τις αναφέρω παρακάτω:
Στα 30 έτη μια γυναίκα με ελεύθερο ιατρικό ιστορικό έχει περίπου 20% πιθανότητα σύλληψης κάθε μήνα.
Στα μισά περίπου της δεκαετίας των 30, η γονιμότητα αρχίζει να φθίνει.
Η πιθανότητα για σύλληψη κάθε μήνα από τη στιγμή που φτάνει τα 40, περιορίζεται στο 5%, σπάνια αγγίζει το 10%.
Η υπογονιμότητα είναι πιο συχνή από ό, τι νομίζετε: 1 στα 6 με 7 περίπου ζευγάρια έχει διαγνωστεί με υπογονιμότητα.
Η πιθανότητα επιτυχίας με ένα κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι περίπου 42% στην ηλικία των 35. Ο αριθμός αυτός πέφτει μόλις στο 5% περίπου μετά την ηλικία των 42.
Πολλές κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, χρησιμοποιούν τα 42 έτη ως ανώτερο όριο ηλικίας για χρήση από τις ασθενείς των δικών τους ωραίων για τη θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Πράγματι, στη Κλινική Shady Grove Fertility, USA όπου εργαζόμουν, υπήρχαν πολύ αυστηρά κριτήρια για το πότε μια ασθενής θα χρησιμοποιήσει τα δικά της ωάρια και πότε όχι. Ακόμα και σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας, πχ 38 ετών, που “βλέπαμε” πολύ κακά “ποιοτικώς” ωάρια ή έμβρυα, η εξωσωματική γονιμοποίηση με δωρεά ωαρίων ήταν η επόμενη γραμμή της θεραπείας. Γεγονός που με έβαζε σε πολλές σκέψεις τότε, και που εξακολουθεί να με βάζει σε ακόμα περισσότερες τώρα. Κάποια στιγμή πρέπει να καταθέσω την άποψη μου πάνω στο θέμα αυτό αλλά όχι αυτή τη στιγμή.
Κάθε γυναίκα γεννιέται με συγκεκριμένο αποθεματικό ωαρίων στις ωοθήκες το οποίο μειώνεται με την ηλικία – δεν παράγουμε δηλαδή νέα ωάρια.
Μια γυναίκα ξεκινά με περίπου 2 εκατομμύρια ωάρια κατά τη γέννηση. Ο αριθμός αυτός μειώνεται σε περίπου 25.000 ωάρια στην ηλικία των 37 ετών. Αυτός ο αριθμός είναι εξαιρετικά μικρός αν αναλογιστεί κανείς πως σε κάθε κύκλο “δραστηριοποιούνται” πάρα πολλά από αυτά προτού ένα μόλις να μπει στη διαδικασία της ωορρηξίας.
Οσο η γυναίκα πλησιάζει την εμμηνόπαυση ο αριθμός αυτός περιορίζεται κάτω από 1000.
Η Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής όσο και το Βασιλικό Κολλέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων της Μεγάλης Βρετανίας, ενθαρρύνουν τις γυναίκες άνω των 35 ετών, οι οποίες έχουν προσπαθήσει να συλλάβουν για 6 μήνες με το σωστό τρόπο αλλά δε τα έχουν καταφέρει, να συμβουλευτούν έναν ειδικό στη γονιμότητα ιατρό. Οι γυναίκες κάτω των 35 ετών θα πρέπει να δουν ένα γιατρό γονιμότητας μετά από 1 χρόνο προσπάθειας χωρίς αποτέλεσμα. Αν για κάποιο λόγο (πχ ιστορικό υπογονιμότητας στην οικογένεια, προβλήματα στο θυροειδή, διαβήτης, πολυκυστικές ωοθήκες) υποψιάζεστε πως μπορεί να υπάρχουν προβλήματα γονιμότητας ή υπάρχει ήδη μια διάγνωση, θα πρέπει να κάνετε κάτι πιο “δραστικό” μετά από περίπου 3 μήνες.
Ήθελα καιρό τώρα να το γράψω το άρθρο αυτό. Μακάρι να δημιούργησα τους σωστούς προβληματισμούς, έστω και λίγο. Σκοπός μου σε καμία περίπτωση δεν ήταν να σας αγχώσω, αν και αντιλαμβάνομαι πως μάλλον το έχω κάνει. Πιστεύω πάρα πολύ στη γνώση, θεωρώ πως η γνώση είναι δύναμη, η σωστή όμως πληροφορία και γνώση.
Κουράστηκα με το “lifestyle” της αναπαραγωγής όπως παρουσιάζεται. Πράγματι, αυτή τη στιγμή έχουμε στα χέρια μας εμείς οι ειδικοί της αναπαραγωγής εκπληκτικές δυνατότητες. Σύγχρονες μέθοδοι γονιμοποίησης, κατάψυξη ωαρίων για διατήρηση της γονιμότητας, επιλογή καλύτερων ωαρίων και εμβρύων στα πλαίσια της ευγονικής. Βιταμίνες, βότανα, ειδική διατροφή, εξειδικευμένη εκγύμναση. Υπάρχει αρχή μα φαίνεται να μην υπάρχει τέλος. Η μήπως πάλι υπάρχει;
Είναι το “τέλος” που η ίδια η φύση ορίζει και οφείλουμε να σεβαστούμε.
Μην παρεξηγηθώ, θεωρώ και πιστεύω ακράδαντα στο δικαίωμα κάθε γυναίκας να προσπαθήσει και μάλιστα να εξαντλήσει κάθε δυνατότητα να αποκτήσει το παιδί που επιθυμεί. Για το λόγο αυτό και εφαρμόζω τα περισσότερα από τα παραπάνω με μεγάλη όμως προσοχή κι εξατομικευμένα. Στα αυστηρά όμως όρια και πλαίσια που θέτουν οι όποιοι περιορισμοί της ηλικίας και η ασφάλεια της ίδιας της ασθενούς- μέλλουσας μητέρας.
