Χαμηλά επίπεδα AMH: Τι πρέπει να γνωρίζεις
Όταν πρόκειται για τη γονιμότητα των γυναικών και οτιδήποτε που συνολικά περιγράφει το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα, αυτό που παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο είναι μια ομάδα βασικών ορμονών που η κάθε μία εξυπηρετεί μία συγκεκριμένη διαδικασία. Από τις ορμόνες αυτές, μια συγκεκριμένη ορμόνη που παράγεται μέσα σε ωοθήκες της γυναίκας, γνωστή ως αντιμυλλέριος ορμόνη (AMH), είναι εκείνη που έχει τραβήξει πάνω της σχεδόν όλο το ενδιαφέρον ιατρών και ασθενών εξαιτίας του καθοριστικού της ρόλου στην αναπαραγωγική δυνατότητα ή και ικανότητα.
Η ΑΜΗ είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται από τα κοκκιώδη κύτταρα των ωοθυλακίων, των δομών δηλαδή όπου αναπτύσσονται τα ωάρια. Αυτή η πρωτεΐνη είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή βοηθάει στην συντήρηση και την ενίσχυση των ωαρίων που κρατούνται σαν ” απόθεμα ” μέσα στις ωοθήκες μιας γυναίκας, σε μία αδρανή, πρόδρομη μορφή.
Image Saurce: https://bit.ly/2qjrzIH
Ακριβώς επειδή σχετίζεται με αυτό το απόθεμα ωαρίων, οι εξετάσεις αίματος που μετρούν τις σωματικές συγκεντρώσεις της AMH θεωρείται πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ένα προγνωστικό εργαλείο για τη δυνατότητα ή την ικανότητα μίας γυναίκας να συλλάβει. Βλέπετε πως χρησιμοποιώ ξανά και τις δύο έννοιες, δυνατότητα και ικανότητα.
Οι περισσότεροι ειδικοί αναπαραγωγής πιστεύουν ότι τα επίπεδα της ΑΜΗ σπάνια κυμαίνονται κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου μιας γυναίκας, ή από κύκλο σε κύκλο και αυτό που συνηθίζαμε να λέμε πολλές φορές έως πρόσφατα, ήταν πως η ΑΜΗ σαν εξέταση έχει προοπτική εξαμήνου. Με αυτή την προσέγγιση, η ΑΜΗ αποτελεί μία ένδειξη για το πόσο καλά λειτουργούν οι ωοθήκες. Και για το αν μία γυναίκα έχει δυνατότητα ή ικανότητα να συλλάβει.
Ας θυμηθούμε ποιες είναι τα τυπικά όρια αναφοράς και τι θεωρούμε φυσιολογικά επίπεδα ΑΜΗ:
ΑΜΗ 1,5 έως 4,0 ng / ml (Normal): Αυξημένη γονιμότητα και υψηλότερα ποσοστά ανταπόκρισης σε θεραπείες υπογονιμότητας.
AMH 1,0 έως 1,5 ng / ml (Low Normal): Μειωμένο απόθεμα ωοθηκών και πιθανές δυσκολίες για επίτευξη εγκυμοσύνης
ΑΜΗ κάτω από 0.5 ng / ml (Very Low): Σημαντικά μειωμένο απόθεμα ωοθηκών και αυξημένες πιθανότητες υπογονιμότητας
Γιατί τα πολύ υψηλά επίπεδα ΑΜΗ δεν είναι αθώα
Σίγουρα μία γυναίκα με φυσιολογικά επίπεδα ΑΜΗ, έχει περισσότερες πιθανότητες να συλλάβει, για πολλούς όμως και διαφορετικούς λόγους, και όχι μονάχα λόγω της μέτρησης της ΑΜΗ καθαυτής. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι τα υψηλά επίπεδα ΑΜΗ συχνά υποδεικνύουν ότι μια γυναίκα μπορεί να έχει μεγαλύτερη ποσότητα εφεδρικών ωαρίων, και αυτό είναι καλό επειδή στατιστικά όσα περισσότερα ωάρια έχεις τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα κάποια από αυτά να είναι χρωμοσωμικά φυσιολογικά και να μπορέσουν να υποστηρίξουν μία εγκυμοσύνη. Αυτό όμως που επίσης είναι κοινό επιστημονικό μυστικό είναι πως μόνο τα ελαφρώς υψηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα ΑΜΗ μπορεί να ευνοούν την αναπαραγωγή, ενώ τα πολύ υψηλότερα, παρά τη “χαρά” κάποιων γυναικών, μπορεί να δημιουργούν προβλήματα αναπαραγωγής, είτε γιατί μπορεί να αποτελούν ένα σημάδι πολυκυστικών ωοθηκών PCOS, είτε γιατί η γυναίκα μπορεί να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο για σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών (OHSS) στη διάρκεια ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Εκτός όμως από τις επιπτώσεις στη γονιμότητα, ορισμένες έρευνες έχουν επίσης συνδέσει τα υψηλά επίπεδα ΑΜΗ με τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση (Circulating anti-Müllerian hormone and breast cancer risk: A study in ten prospective cohorts).
Έχω πολύ χαμηλά επίπεδα ΑΜΗ και φοβάμαι πως δε θα μπορέσω να κάνω δικό μου παιδί.
Μία από τις φράσεις που ακούω ολοένα και πιο συχνά από τις ασθενείς μου. Βλέπετε σε μεγάλο ποσοστό οι ασθενείς που επισκέπτονται την κλινική μας είναι πολύ δύσκολα περιστατικά, συνήθως με περιορισμένο απόθεμα ωοθηκών οι γυναίκες και ίσως και περισσότερα από ένα αίτια υπογονιμότητας. Είμαστε κατά κάποιο τρόπο ειδικοί στα δύσκολα περιστατικά. Για αυτό και ακούμε αυτή τη φράση συχνά, στην αρχή συνήθως του ραντεβού. Πόση όμως αλήθεια κρύβει η φράση αυτή μέσα της; Και είναι μόνο τα φυσιολογικά επίπεδα ΑΜΗ που μπορούν να εγγυηθούν μία εγκυμοσύνη; Σίγουρα, χαμηλά επίπεδα ΑΜΗ σημαίνουν περιορισμένη ποσότητα εφεδρικών ωαρίων, άρα και περιορισμένη δυνατότητα σύλληψης, προοπτικά ή ήδη υπάρχουσας. Εδώ επιλέγουμε συνειδητά τη λέξη δυνατότητα.
Είναι σημαντικό όμως να θυμάστε πως η ποσότητα των ωαρίων δεν είναι ο ΜΟΝΟΣ καθοριστικός παράγοντας για το αν μια γυναίκα έχει την ικανότητα να γίνει μητέρα. Η ποιότητα των ωαρίων, η χρωμοσωμική δομή τους, το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσονται πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη. Γυναίκες με μία πραγματικά καλή ποσότητα ωαρίων μπορεί να έχουν κακή ποιότητα (πχ λόγω ενδομητρίωσης ή πολύ κακού τρόπου ζωής και διατροφής, ενώ κάποιες με περιορισμένη ποσότητα μπορεί να έχουν ακόμη ωάρια που μπορεί να υποστηρίξουν με επιτυχία μία εγκυμοσύνη μέχρι τέλους. Με αυτή την οπτική γωνία, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν κάνουμε προβλέψεις στηριζόμενοι μόνο στα επίπεδα ΑΜΗ. Ιδιαίτερα αν μονάχα λόγω ΑΜΗ, εύκολα ακολουθούμε το δρόμο της δωρεάς ωαρίων και δεν εξαντλούμε τα περιθώρια που μπορεί να έχει μία γυναίκα να μείνει έγκυος με δικά της ωάρια, εφόσον οι ωοθήκες της, παρά τη χαμηλή ΑΜΗ, λειτουργούν ομαλά. Δηλαδή περιορισμένη δυνατότητα δε μεταφράζεται απαραίτητα σε μη ικανότητα. Η ικανότητα αναπαραγωγής έχει πολλές διαστάσεις. Και τις περισσότερες φορές αυτό που πραγματικά χρειάζεσαι είναι ένα και μόνο καλό αυγό.
Τι επηρεάζει τα επίπεδα ΑΜΗ
Η ηλικία είναι αναμφισβήτητα ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει τα επίπεδα ΑΜΗ. Πιο συγκεκριμένα, τα επίπεδα AMH αναμένεται πως θα αρχίσουν να μειώνονται αφού η γυναίκα φθάσει την ηλικία των 35 ετών και μετά και θα ακολουθήσει μια αργή και σταθερή πτώση μέχρι η γυναίκα να φτάσει στην εμμηνόπαυση. Αυτό το γνωρίζετε. Όμως, είναι και πολλοί άλλοι παράγοντες που μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε χαμηλές συγκεντρώσεις ΑΜΗ, όπως οι κακές διατροφικές συνήθειες, το υπερβολικό κάπνισμα, η έλλειψη βιταμίνης D, η, το στρες, διάφορες αυτοάνοσες ασθένειες, η χημειοθεραπεία, κάποιος τραυματισμός ή βλάβη των ωοθηκών κα..
Βελτιώνονται τα χαμηλά επίπεδα ΑΜΗ;
Πολύ ωραία ερώτηση αλλά δεν είναι η σωστή. Γιατί αυτό που θα σου δώσει τελικά μία εγκυμοσύνη δεν είναι, όπως προανέφερα, αποκλειστικά τα επίπεδα ΑΜΗ αλλά η καλύτερη ποιότητα των ωαρίων σου. Το μόνο σίγουρο είναι πως πλέον είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο πως, χρησιμοποιώντας τα διαθέσιμα τεστ ανάλυσης, τα επίπεδα AMH μπορεί να διαφέρουν. Στην πραγματικότητα, μπορεί να ποικίλλουν ακριβώς όπως τα επίπεδα FSH. Συνεπώς, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή όταν γίνονται κλινικές συστάσεις βασισμένες σε μία μόνο μέτρηση ΑΜΗ χωρίς να λαμβάνονται υπόψη και άλλα δεδομένα.
Όσο για την καλύτερη ποιότητα ωαρίων μπορεί να υποστηριχθεί από τις καθημερινές επιλογές που κάνεις όσον αφορά τη διατροφή σου, το lifestyle σου, τη διαχείριση του στρες, τον ύπνο, την αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων υγείας και γενικότερα καθετί που άμεσα ή έμμεσα επηρεάζει τη μοναδική διαδικασία ανάπτυξης κάθε ωαρίου από την πιο ανώριμη μορφή του έως τη στιγμή που είναι έτοιμο να γονιμοποιηθεί και να δημιουργήσει τη νέα ζωή.
Νομίζω ξέρεις τι εννοώ. Δεν είναι (πάντα) εύκολο αλλά πιστεύω πως μπορείς να τα καταφέρεις.
Χαρούλα.
