Γλουτένη, κοιλιοκάκη και υπογονιμότητα
Αυτό που πραγματικά αγαπάω πολύ στους ασθενείς μου είναι το πόσο ενημερωμένοι είναι σχετικά με αρκετά θέματα υγείας που τους αφορούν. Όμως θυμώνω κάθε φορά που ακούω πληροφορίες που δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες και δυστυχώς τους βάζουν ακόμα και σε κίνδυνο. Η παραπληροφόρηση στην υγεία θέλει μεγάλη προσοχή γιατί αντί να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια, μπορεί να σε απομακρύνει από το στόχο σου.
Ένα θέμα που φαίνεται λοιπόν να απασχολεί αρκετούς υπογόνιμους ασθενείς είναι η πιθανή σχέση κατανάλωση γλουτένης και η κοιλιοκάκη με την υπογονιμότητα. Για το λόγο αυτό αποφάσισα να γράψω λίγα λόγια για τη σοβαρή αυτή νόσο.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό για την Κοιλιοκάκη:
Η κοιλιοκάκη είναι μια αυτοάνοση διαταραχή που μπορεί να παρουσιαστεί σε ανθρώπους με γενετική προδιάθεση για την ασθένεια, όπου η κατανάλωση γλουτένης οδηγεί σε βλάβη στο λεπτό έντερο. Εκτιμάται πως επηρεάζει 1 στους 100 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια διαταραχή του πεπτικού συστήματος όπου τα άτομα που πάσχουν δεν μπορούν να ανεχθούν την γλιαδίνη, η οποία είναι ένα συστατικό της γλουτένης και μπορεί να βρεθεί στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη.
Η γλιαδίνη είναι μία υδατοδιαλυτή πρωτεΐνη και ευθύνεται για την πλειοψηφία των προβλημάτων δυσανεξίας στη γλουτένη. Οι άνθρωποι που έχουν γενετική προδιάθεση για κοιλιοκάκη, δεν μπορούν να χωνέψουν την γλιαδίνη, με αποτέλεσμα σταδιακά να καταστρέφεται το εντερικό επιθήλιο και να προκαλείται φλεγμονώδης εντεροπάθεια από γλουτένη.
Συχνά συμπτώματα δυσαμεξίας στη γλουτένη:
- Αίσθημα κόπωσης ή κακουχίας
- Αδυναμία
- Αναιμία
- Διάρροια
- Απώλεια βάρους
- Κοιλιοκάκη
Η γλιαδίνη είναι η ουσία που δίνει στο ψωμί τη δυνατότητα να φουσκώσει κατά τη διάρκεια του ψησίματος. Όταν η γλιαδίνη προσλαμβάνεται από κάποιον με κοιλιοκάκη, προκαλεί μια ανοσολογική φλεγμονώδη αντίδραση, η οποία βλάπτει σταδιακά την επένδυση του εντέρου, με αποτέλεσμα αυτό να οδηγεί σε διαταραχές της φυσιολογικής πέψης και μειωμένη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών των τροφών.
Προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι η κοιλιοκάκη είναι ελαφρώς πιο διαδεδομένη στις γυναίκες παρά στους άνδρες και υπάρχει και ένα 10% περίπου επιπολασμού της νόσου σε συγγενείς πρώτου βαθμού.
Και πάμε τώρα στη σημαντική ερώτηση:
Επηρεάζει η κατανάλωση γλουτένης και η κοιλιοκάκη τη γονιμότητα;
Πάμε να δούμε τα διαθέσιμα στοιχεία:
- Σύμφωνα με νέα δεδομένα, οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να εξετάζουν την κοιλιοκάκη ως πιθανή αιτία υπογονιμότητας στις γυναίκες, ιδιαίτερα όταν άλλες αιτίες υπογονιμότητας έχουν αποκλειστεί. Τα αποτελέσματα από μια μετα-ανάλυση περισσότερων από 400 γυναικών έδειξε ότι εκείνες με ανεξήγητη υπογονιμότητα είχαν έξι φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν κοιλιοκάκη από τις γυναίκες στο γενικό πληθυσμό.
- Ένας σημαντικός αριθμός μελετών δείχνουν τώρα μια υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης της κοιλιοκάκης σε ασθενείς με υπογονιμότητα, όμως υπάρχουν και κάποιες άλλες μελέτες που αντικρούουν τη διαπίστωση αυτή.
- Μια ανασκόπηση του 2016 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι έως και το 50% των γυναικών με κοιλιοκάκη χωρίς θεραπεία είχαν τουλάχιστον μία αποβολή ή κακή έκβαση της εγκυμοσύνης τους.
- Μια μελέτη του 2018 στη Δανία σε περισσότερες από 12.500 γυναίκες διαπίστωσε ότι όσες είχαν αδιάγνωστη κοιλιοκάκη είχαν αυξημένο κίνδυνο αποβολής.
- Για το λόγο αυτό ακόμα και αν δεν υπάρχουν σαφείς κατευθυντήριες γραμμές ή συστάσεις εάν πρέπει ή όχι οι ασθενείς που πάσχουν από υπογονιμότητα να ακολουθήσουν μία αυστηρή δίαιτα χωρίς γλουτένη, σίγουρα δεν βλάπτει να θεωρήσεις την κοιλιοκάκη και, ενδεχομένως, μια δίαιτα ελεύθερη γλουτένης υπόψη κατά την αξιολόγηση των ασθενών για τη γονιμότητα.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Δρ Singh, ο οποίος παρουσίασε σχετική μελέτη στο ετήσιο συνέδριο του Αμερικανικού Κολεγίου Γαστρεντερολογίας, υπάρχουν τουλάχιστον δύο μηχανισμοί δράσης που εξηγούν πώς η κοιλιοκάκη μπορεί να οδηγήσει σε υπογονιμότητα σε μερικές γυναίκες.
“Η κοιλιοκάκη προκαλεί ελλείψεις σε ιχνοστοιχεία, όπως το σελήνιο και φυλλικό οξύ, τα οποία είναι στενά συνδεδεμένα με τη γονιμότητα. Υπάρχουν επίσης in vitro μελέτες που δείχνουν αντισώματα αντι-τρανσγλουταμινάσης ιστού [που είναι παρόντα σε ασθενείς με κοιλιοκάκη] τα οποία μπορούν να βλάψουν τον πλακούντα με προσκόλληση τους στα τροφοβλαστικά κύτταρα του πλακούντα και τα ενδοθηλιακά κύτταρα του ενδομητρίου.”
Συνοπτικά θα λέγαμε πως η πρόσληψη γλουτένης σε άτομα με κοιλιοκάκη μπορεί να επηρεάσει την αναπαραγωγική υγεία με δύο συγκεκριμένους τρόπους:
1) ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά που προκαλούνται από εντερική βλάβη.
2) αυτοάνοσες και φλεγμονώδεις διεργασίες που μπορεί να επηρεάσουν τη διαδικασία αναπαραγωγής.
Πιστεύοντας ακράδαντα στη συμβολή της σωστής διατροφής και της ισορροπίας και ομοιόστασης του οργανισμού, θεωρώ πως κάθε γυναίκα που προσπαθεί να συλλάβει πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη το ενδεχόμενο διαταραχής της πέψης, ιδιαίτερα εάν υπάρχει το ενδεχόμενο γενετικής προδιάθεσης για κοιλιοκάκη.
Για το λόγο αυτό στις ασθενείς μας με χρόνια ανεξήγητη υπογονιμότητα ή επαναλαμβανόμενες αποτυχίες εμφύτευσης ελέγχουμε και για κοιλιοκάκη, συνδυαστικά και με το μοναδικό τεστ διατροφογενωμικής στην Ελλάδα για τη γονιμότητα Nutrigenomix Fertility Test, το οποίο εκτός από γονίδια που αφορούν τη γλουτένη περιλαμβάνει και άλλα γονίδια σχετικά με καθοριστικούς για τη γονιμότητα μηχανισμούς σε μοριακό επίπεδο, όπως οι φλεγονώδεις διεργασίες που ανέφερα πιο πάνω και που μπορούν να επηρεάσουν τη διαδικασία της σύλληψης.
Η αποχή από την κατανάλωση προιόντων με γλουτένη συνήθως γίνεται μονάχα εφόσον υπάρχουν ενδείξεις δυσανεξίας και πάντα με την παρακολούθηση του ειδικού. Στόχος σε κάθε περίπτωση είναι η προστασία του γαστρεντερικού συστήματος και η ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού / αναπαραγωγικού συστήματος μέσα από την πρόληψη φλεγμονωδών αντιδράσεων και την πρόσληψη σημαντικών βιταμινών και ιχνοστοιχείων αντίστοιχα.
Χρήσιμα Links