Σπερμοδιάγραμμα: φυσιολογικές παράμετροι και η ερμηνεία τους

Ανδρική ΥπογονιμότηταΑνδρική Υπογονιμότητα1

Το 2010 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επαναπροσδιόρισε τις τιμές αναφοράς για το σπερμοδιάγραμμα. Για το τι δηλαδή είναι φυσιολογικό, και θέτει τις προϋποθέσεις για την επίτευξη εγκυμοσύνης. Υπάρχει μια σημαντική διαφορά με τις προηγούμενες τιμές, οι οποίες είχαν καθοριστεί πολλά χρόνια πριν, το 1999. Ό τρόπος με τον οποίο είχαν καθοριστεί τότε οι διαφορετικές παράμετροι, αφορούσε δείγμα απο τυχαίο ανδρικό πληθυσμό. Γεγονός που στα χρόνια που ακολούθησαν, και καθώς η γνώση και η εμπειρία συσσωρεύονταν, θεωρήθηκε πως δεν ήταν το ιδανικό, οπότε και η ανάγκη για νέο προσδιορισμό των φυσιολογικών τιμών.

Ετσι, το 2010 η έρευνα έκανε ανάλυση σε 4000 άνδρες με πιστοποιημένη τη γονιμότητα τους σε 14 χώρες. Άνδρες που θεωρήθηκαν γόνιμοι επειδή είχαν καταφέρει να αφήσουν τη σύντροφο τους έγκυο τους προηγούμενους 12 μήνες. Έτσι, τελικά καταλήξαμε σε νέα δεδομένα, όπως αυτά παρουσιάζονται στο συγκριτικό πίνακα που ακολουθεί:

WHO 1999
Όγκος: 2 ml
Συγκέντρωση: 20 εκατομμύρια/ml
Προοδευτική κινητικότητα: 50%
Φυσιολογική μορφολογία : 14%

WHO 2010

• Όγκος: 1,5 ml.
• Συγκέντρωση: 15 εκατομμύρια/ml.
• Προοδευτική κινητικότητα: 32%.
• Φυσιολογική μορφολογία : 4%.

Από τη μέχρι τώρα εμπειρία μας, η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων καθώς και η προοδευτική τους κινητικότητα είναι οι δυο πιο σημαντικές παράμετροι στην πρόβλεψη πιθανοτήτων για εγκυμοσύνη. Έτσι λοιπόν, όταν έχουμε ένα δείγμα με συγκέντρωση σπερματοζωαρίων λιγότερο από <10 εκατομμύρια ανά ml ή με προοδευτική κινητικότητα μικρότερη από <20%, οι πιθανότητες εγκυμοσύνης με φυσική σύλληψη ή ακόμα και με σπερματέγχυση είναι χαμηλές. Εάν η γυναίκα είναι νεαρή σε ηλικία, ίσως οι πιθανότητες να είναι λίγο καλύτερες, αλλά σε γενικές γραμμές, στην περίπτωση αυτή, ένας ολοκληρωμένος κύκλος εξωσωματικής γονιμοποίησης φαίνεται να έχει τα καλύτερα αποτελέσματα.

Αυτό το οποίο είναι πιο δύσκολο να ερμηνευτεί σωστά είναι η μορφολογία του σπέρματος. Μια παράμετρος, που αν και υπάρχουν σαφή αυστηρά κριτήρια, παρόλα αυτά η κρίση του κάθε εμβρυολόγου/μικροβιολόγου/ανδρολόγου κλπ μπορεί να είναι διαφορετική. Ακόμα και μέσα στο ίδιο εργαστήριο, δυο διαφορετικοί άνθρωποι, άριστα καταρτισμένοι, μπορεί να έχουν μικρές αποκλείσεις ο ένας από τον άλλο. ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕΝΟΣ ΝΑ ΚΡΙΝΕΙ ΕΑΝ ΕΝΑ ΣΠΕΡΜΑ ΜΕ ΟΡΙΑΚΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΊ ΓΙΑ ΗΠΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΥΠΟΒΟΗΘΗΣΗΣ ΟΠΩΣ Η ΣΠΕΡΜΑΤΕΧΓΥΣΗ Η ΠΡΕΠΕΙ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΤΟ ΖΕΥΓΑΡΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΘΕΙ ΣΕ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΜΕ ΜΙΚΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ.

Όπως μπορεί κανείς να καταλάβει από τον παραπάνω πίνακα, υπάρχει σημαντική διαφορά ανάμεσα στις τιμές σχετικά με τη φυσιολογική μορφολογία όπως καθορίζεται από το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας WHO για το 2010 και το 1999, γεγονός που αντανακλά την υποκειμενική φύση αυτής της παραμέτρου.

Εμείς, από προσωπική εμπειρία, είμαστε πολύ προσεχτικοί όταν επιλέγουμε ποια μέθοδο υποβοήθησης πρέπει να χρησιμοποιήσουμε, και δε στηριζόμαστε αποκλειστικά και μόνο στη παράμετρο μορφολογία, εφόσον η συγκέντρωση και η κινητικότητας των σπερματοζωαρίων είναι εντός των φυσιολογικών ορίων. Και αυτό γιατί η εμπειρία μας έχει δείξει πως μια κακή μορφολογία, αν και καθοριστικός παράγοντας, δεν αποκλείει αναγκαστικά την εγκυμοσύνη. Στο πέρασμα των χρόνων, έχουμε δει αρκετούς άνδρες με πολύ χαμηλό σκορ μορφολογίας, μικρότερο του 4%, που τεκνοποίησαν χωρίς την ανάγκη για εξωσωματική γονιμοποίηση ή ICSI. Βέβαια σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, έγιναν περαιτέρω έλεγχοι και προσπάθειες βελτίωσης του σπέρματος με επιστημονικά αποδεκτές πρακτικές.

Τα νέα κριτήρια όπως διαμορφώνονται από τον WHO έχουν μεγάλη σημασία, γιατί για πρώτη φορά, οι παράμετροι σε ένα δείγμα σπέρματος υπό αξιολόγηση συγκρίνονται με εκείνες των γόνιμων ανδρών. Γεγονός πως μας ανοίγει νέους δρόμους στη διαχείρηση του ανδρικού παράγοντα της υπογονιμότητας. Θεωρώ πως με τα κριτήρια αυτά, μπορούμε να είμαστε αυστηροί όταν πρέπει και ελαστικοί όταν μπορούμε. Θα χαρώ να απαντήσω σε απορίες σας.

Να είστε καλά,

Χαρούλα