Οι νέες Οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την Υπογονιμότητα: Τι σημαίνουν για την Πρόληψη, τη Διάγνωση και τη Θεραπεία
Αρχικά να σας ενημερώσω για το νέο μου επιστημονικό newsletter στο Linkedin με τίτλο ” Intelligent® Fertility & IVF: Redefining fertility care in the age of AI and precision medicine. For patients, clinicians, and industry leaders. Μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας ΕΔΩ.
Η υπογονιμότητα αφορά περίπου ένα στα έξι άτομα παγκοσμίως, γεγονός που την καθιστά ένα μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας και όχι ένα περιθωριακό ιατρικό πρόβλημα. Λίγες μόλις ημέρες πριν, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δημοσίευσε για πρώτη φορά ολοκληρωμένες οδηγίες για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία της υπογονιμότητας, σηματοδοτώντας ένα κομβικό σημείο στη σύγχρονη αναπαραγωγική ιατρική.
Οι οδηγίες αυτές συγκεντρώνουν τη διεθνή επιστημονική γνώση, την κλινική εμπειρία και τις αξίες που τοποθετούν τον άνθρωπο στο κέντρο της φροντίδας, δημιουργώντας ένα ενιαίο πλαίσιο αναφοράς για επαγγελματίες υγείας, συστήματα υγείας και φορείς χάραξης πολιτικής.
Η Υπογονιμότητα ως Προτεραιότητα Δημόσιας Υγείας
Ο ΠΟΥ αναγνωρίζει επίσημα την υπογονιμότητα ως νόσο του αναπαραγωγικού συστήματος, η οποία ορίζεται ως η αδυναμία επίτευξης κύησης μετά από 12 μήνες τακτικών, ελεύθερων σεξουαλικών επαφών. Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι τα ποσοστά υπογονιμότητας είναι παρόμοια τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για ένα παγκόσμιο ζήτημα.
Οι οδηγίες επαναβεβαιώνουν το δικαίωμα των ατόμων και των ζευγαριών να αποφασίζουν αν, πότε και με ποιον τρόπο επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά, και τονίζουν την ανάγκη πρόσβασης σε ποιοτική και ισότιμη φροντίδα γονιμότητας.
Πρόληψη: Πληροφόρηση και Τροποποίηση Τρόπου Ζωής
Για πρώτη φορά, ο ΠΟΥ τοποθετεί την πρόληψη ισότιμα δίπλα στη διάγνωση και τη θεραπεία της υπογονιμότητας.
Η Πληροφόρηση ως Μορφή Πρόληψης
Σύμφωνα με τις οδηγίες, άτομα αναπαραγωγικής ηλικίας θα πρέπει να λαμβάνουν έγκαιρη και αξιόπιστη πληροφόρηση σχετικά με:
- τη γονιμότητα και τη μείωσή της με την ηλικία
- τους παράγοντες κινδύνου για υπογονιμότητα
- το πότε είναι σκόπιμο να αναζητηθεί ιατρική συμβουλή
Η προσέγγιση αυτή ενισχύει τη λήψη συνειδητών αποφάσεων και μειώνει καθυστερήσεις που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τα αναπαραγωγικά αποτελέσματα.
Τροποποίηση Τρόπου Ζωής: Βάση της Φροντίδας Γονιμότητας
Οι οδηγίες αναγνωρίζουν ρητά ότι ο τρόπος ζωής αποτελεί τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για την υπογονιμότητα. Για άτομα και ζευγάρια με υπογονιμότητα, ο ΠΟΥ συστήνει την παροχή συμβουλών σχετικά με:
- τη διατροφή
- τη σωματική δραστηριότητα
- τη διαχείριση σωματικού βάρους
- την κατανάλωση αλκοόλ
- τη διακοπή καπνίσματος
Πλέον, η τροποποίηση τρόπου ζωής τοποθετείται ως θεμέλιο της κλινικής φροντίδας και εντάσσεται στη βασική κλινική αξιολόγηση.
Διάγνωση: Ορθολογική και Τεκμηριωμένη Προσέγγιση
Οι οδηγίες του ΠΟΥ προωθούν μια συστηματική και οικονομικά αποδοτική διαγνωστική στρατηγική, αποφεύγοντας περιττές εξετάσεις χωρίς κλινική προστιθέμενη αξία.
Γυναικεία Υπογονιμότητα
Βασικές αρχές περιλαμβάνουν:
- την επιβεβαίωση της ωορρηξίας μέσω μέτρησης προγεστερόνης στη μέση της ωχρινικής φάσης
- τον έλεγχο βατότητας σαλπίγγων με HSG ή HyCoSy
- τη στοχευμένη διερεύνηση της ενδομητρικής κοιλότητας
Η ηλικία αναδεικνύεται ως ο σημαντικότερος προγνωστικός παράγοντας της ωοθηκικής εφεδρείας.
Ανδρική Υπογονιμότητα
Ο ΠΟΥ τονίζει:
- τη σημασία του σωστού σπερμοδιαγράμματος
- την επανάληψη της εξέτασης μόνο όταν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα
Επίσης, ο ΠΟΥ δεν προτείνει αλλά ούτε απορρίπτει τη χρήση αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων, υπογραμμίζοντας τη σημασία της τεκμηρίωσης. Στο σημείο αυτό θέλω να πω πως συμφωνώ απόλυτα, η τεκμηρίωση είναι το Α και το Ω.
Ανεξήγητη Υπογονιμότητα
Η διάγνωση τίθεται μόνο μετά από πλήρη έλεγχο και των δύο συντρόφων, με επιβεβαιωμένη ωορρηξία, βατές σάλπιγγες και φυσιολογικές παραμέτρους σπέρματος.
Θεραπεία: Σταδιακή, Αναλογική και Ανθρωποκεντρική
Οι θεραπευτικές συστάσεις βασίζονται στη λογική της αναλογικότητας, λαμβάνοντας υπόψη την ποιότητα των δεδομένων και τις προτιμήσεις των ασθενών.
Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS)
Στην υπογονιμότητα που σχετίζεται με PCOS:
- η λετροζόλη προτείνεται ως θεραπεία πρώτης γραμμής
- οι παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής θεωρούνται καλή κλινική πρακτική
- η εξωσωματική γονιμοποίηση επιφυλάσσεται για περιπτώσεις αποτυχίας λιγότερο επεμβατικών μεθόδων
Παράγοντες Σαλπίγγων και Μήτρας
Οι συστάσεις διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία και τη βαρύτητα της παθολογίας, με σαφή προσανατολισμό στην εξατομικευμένη απόφαση.
Μία Σύγχρονη, Ολοκληρωμένη Προσέγγιση στη Φροντίδα Γονιμότητας
Η ενθάρρυνση της τροποποίησης του τρόπου ζωής δεν έχει στόχο τη μετακύλιση ευθύνης στους ασθενείς ούτε την καθυστέρηση της θεραπείας. Αντιθέτως, αφορά τον σεβασμό της βιολογίας με την οποία εργαζόμαστε και την αξιοποίηση κάθε τεκμηριωμένου εργαλείου που μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα.
Ο ΠΟΥ δεν υπερτονίζει τον ρόλο του τρόπου ζωής. Τον τοποθετεί ακριβώς εκεί όπου ανήκει: στη βάση της φροντίδας γονιμότητας, δίπλα στη σωστή διάγνωση και την αναλογική θεραπεία. Σε έναν κόσμο που κινείται ραγδαία προς την υψηλή τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη στην αναπαραγωγική ιατρική, αυτή η υπενθύμιση δεν είναι οπισθοδρομική — είναι απολύτως απαραίτητη.
Οι δικές μου σκέψεις
Οι οδηγίες του ΠΟΥ σηματοδοτούν μια νέα εποχή στην υπογονιμότητα: επιστημονική, ανθρώπινη και εξατομικευμένη. Η πρόληψη και ο τρόπος ζωής δεν υπερτιμώνται, αλλά δεν αγνοούνται πλέον. Η διάγνωση γίνεται με ακρίβεια και όχι υπερβολή. Η θεραπεία κλιμακώνεται με σεβασμό τόσο στα δεδομένα όσο και στην εμπειρία των ανθρώπων που βρίσκονται σε αυτή τη διαδρομή.
Η φροντίδα γονιμότητας αναγνωρίζεται πλέον ως βασικό στοιχείο υγείας σε όλο το φάσμα της ζωής. Και αυτό πιστεύω ακράδαντα πως είναι το πιο σημαντικό από όλα.
Θα χαρώ να σας βοηθήσω να γίνετε γονείς. Με επιστημονική ακεραιότητα και ευθύνη.
Να είστε καλά,
Χαρούλα